در این بخش به معرفی برخی از فقهای به نام و برجسته عراقی پرداختیم.

سید محسن طباطبائی حکیم

متولد: نجف

محل زندگی: نجف

محل دفن: نجف 

سید محسن طباطبائی حکیم

سید محسن طباطبائی حکیم متولد 1306 هجری قمری در نجف چشم به جهان گشود، فقیه و مرجع تقلید شیعه در قرن ۱۴ قمری در حوزه علمیه نجف بود. پدرش، سید مهدی حکیم، از عالمان بزرگ نجف بوده است. وی اهل عراق و در نجف سکونت داشت. ​از کودکی تحصیل در زمینه علوم دینی را شروع کرد. فراگیری دروس عالی حوزه را نزد بزرگانی همچون ملامحمدکاظم خراسانی، آقاضیاء عراقی، شیخ علی جواهری آغاز کرد. او پس از درگذشت آیت‌الله حسین بروجردی یکی از مهمترین مراجع تقلید شیعه محسوب می‌شد که در حدود ۹ سال و یا بیشتر مرجعیت عموم مردم را بر عهده داشت. به دستور وی عضویت در حزب کمونیست برای مقابله با کمونیسم در عراق، ممنوع شد. از کارهای مهم صورت گرفته توسط او تأسیس کتابخانه‌ در نقاط مختلف بود. از مهمترین آثار او کتاب «مستمسک العروة» است. وی کتابخانه‌ای در جنب مسجد هندی در نجف تأسیس کرده‌ است.

سال‌های پایانی زندگی وی با حبس خانگی و سخت‌گیری‌های فراوان حزب بعث بر شیعیان همراه بود، سرانجام در 1390 هجری قمری در سن ۸۴ سالگی بر اثر بیماری در شهر بغداد درگذشت. پیکر او از بغداد تا کربلا و سپس تا نجف تشییع شد و در مسجد هندی و در کنار کتابخانه‌ای که بنا کرده بود به خاک سپرده شد.

از جمله آثار او می‌توان مستمسک العروة الوثقی، حقائق‌الاصول نهج‌الفقاهة و منهاج‌الصالحین را نام برد.


سید عبدالهادی شیرازی

متولد: سامرا 

محل زندگی: سامرا، نجف، کربلا 

محل دفن: کوفه

سید عبدالهادی شیرازی

سید عبدالهادی شیرازی، فرزند سید اسماعیل شیرازی، فقیه و از مراجع تقلید شیعه است که در سال ۱۳۰۵ هجری قمری در سامرا به دنیا آمد. تحصیل در زمینه علوم دینی را در سامرا با میرزا علی آقا آغاز کرد و در سه شهر سامرا، نجف و کربلا تحصیل خود را ادامه داد. وی در طوران تحصیل خود به سفرهای زیادی کرده بود از جمله اینکه در سال ۱۳۲۶ هجری به نجف سفر کرد. پس از ۴ سال اقامت در شهر نجف در سال ۱۳۳۰ از نجف به سامرا بازگشت، بعد از گذشت زمانی از سامرا به کربلا سفر کرد. وی مجدداً در سال ۱۳۳۷ از کربلا به نجف بازگشت. آن بزرگوار بعد از فوت آخرین استاد خویش تدریس طلاب حوزه نجف را به عهده گرفت. و در سال 1382 در شهر کوفه درگذشت.

از تألیفات او می‌توان دارالسلام، رسالة فی اللباس المشکوک، کتاب الصوم، کتاب الزکوة، کتاب النجاسات و المطهرات، الاستصحاب را نام برد.


سید محمد سعید طباطبائی

متولد: نجف 

محل زندگی: نجف

سید محمد سعید طباطبائی

سید محمد سعید طباطبائی حکیم، یکی از مراجع تقلید شیعه، در نجف اشرف و در كنار مرقد مطهّر حضرت على (عليه السلام)در سال 1354 هجری قمری برابر با 1314 هجری شمسی به دنيا آمد. از همان آغاز خرد سالى آثاری از هوش و ذكاوت در او نقش بسته بود و ادب در گفتار و متانتى در كردارش نمایان بود. پدرش سید محمدعلی طباطبائی حکیم و مادرش دختر سید محسن حکیم می‌باشد.

وی در سن 10 سالگی تعلیم در این زمینه را با پدرش آغاز کرد و تا آخرین مراحل سطوح عالیه حوزه‌، پدرش همراهش بود. در همان جوانی به حوزه درس خارج راه پیدا کرد و کنار بزرگانی چون: میرزا حسن بجنوردی، سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم موسوی خویی قرار گرفت. او دانشمند و مجتهدى بزرگ و از استاتید بحث خارج فقه و اصول و از امامان جماعات در نجف أشرف است. مرجعیت خود را پس از درگذشت ابوالقاسم خویی در سال ۱۳۷۱ با انتشار رساله عملیه خود آغاز کرد.

برخی از تأليفات او عبارتند از:

  • رساله‌اى در خصوص قبله
  •  رساله‌اى در خصوص درهم و دينار اسلامى
  • تطبيق مسائل ارث، با رياضيات نوين
  • تعليقه بر كفايه الأصول
  • حاشيه فرائد الاصول

سید محمدتقی مدرسی

متولد: کربلا 

محل زندگی: کربلا 

سید محمدتقی مدرسی

سید محمدتقی مدرسی فرزند سید محمد کاظم مدرسی در سال 1324 در کربلا معلی در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود و در فضايی دينی و عقيدتی پرورش يافت. پدرش از اساتید مشهور حوزه علمیه کربلا بود. وی تحصیل خود را از کربلا آغاز كرد و علوم مختلف حوزه‌ای را نزد عالمان، مراجع و مدرسان بزرگ آموخت. وی از مراجع تقلید شیعه و ساکن در شهر کربلا است و در دو شهرکربلا و نجف تحصیل خود را ادامه داده است. ایشان برای اولین بار و به درخواست بسياری از علما در سال 1423 قمری رساله خویش را منتشر کرد و با پذيرش بی‌نظير مردم مواجه شد، سپس بخش دوم آن را با عنوان «أحكام  المعاملات» منتشر کرد.

از خصوصیات رفتاری ایشان می‌توان این مهم را بیان کرد که از همان ابتدا علم و عمل را همراه نموده بود هم به اجتهاد علمی می پرداخت و هم به جهاد عملی، فعالیت‌ بر ضد حکومت بعث سبب شد تا با فشار دولت بر فعالان ضد حکومت مجبور به ترک عراق و مهاجرت به کویت شود. بعد از مدتی و با گذشت چند روز از سقوط حکومت بعث به کربلا بازگشت. ایشان چیزی در حدود 426 جلد کتاب در رابطه با تاریخ اسلامی، زندگی پیامبر اسلام و ائمه شیعه و غیره نگاشته ‌اند.

از جمله کتاب‌های ایشان می‌توان الفکر الاسلامی مواجهة حضاریة، المنطق الاسلامی اصوله و مناهجه، العرفان الاسلامی را نام برد و از مهم‌ترین تألیفات وی می‌توتن به تفسیر کامل قرآن با نام تفسیر من هدی القرآن اشاره کرد.

 


محمد شریف مازندرانی

متولد: کربلا 

محل زندگی: کربلا

محل دفن: کربلا 

محمد شریف مازندرانی

محمد ‌شریف بن حسن ‌علی آملی مازندرانی حائری مشهور به شریف‌العلماء، از فقهای شیعه در قرن سیزدهم هجری قمری و از مدرسین برجسته حوزه علمیه کربلا بود. وی در شهر مقدس کربلا متولد شد. مازندرانی در ادامه فامیل ایشان به جهت اصلیت مازندرانی وی و نامیدن حائری به دلیل محلی بود که در آن زندگی می‌کرد. از ویژگی‌های فردی شریف العلما می‌توان گفت وی عالمی هوشمند و دارای حافظه قوی، دقت نظر و سرعت انتقال بالایی بود. در مناظره با دیگران از قوت بیان و زیبایی سخن برخوردار بود و با هر کس مناظره یا بحثی داشت، قطعاً توان بیان او غلبه می‌کرد و در علم جدل مهارتی کامل داشت. هنگامی که از وی سوال می‌شد، نه تنها به پاسخ مسئله فقهی تسلط کامل داشت، بلکه مسائل مرتبط با موضوع را هم در صورت لزوم بیان می‌کرد.

شریف العلما، عموما کلاس‌های درس را تعطیل نمی‌کرد حتی در ماه رمضان شب‌ها تا نیمه‌شب تدریس می‌کرد. دو کلاس درس داشت، یکی برای مبتدیان و دیگری برای غیر مبتدیان و در روزهای تعطیل هم برای گروه دیگری از طلاب درس می‌داد. از آثار او می‌توان تنها «رساله در مقدمه واجب» را نام برد وی آثار زیادی از خود برجای نگذاشته است چرا معتقد بود تربیت شاگردان مهم‌تر از تألیف یک کتاب است. اکثر دوران تحصیل وی در حوزه علمیه کربلا گذشت.

ملا محمدشریف، در سال 1246هجری قمری بر اثر بیماری طاعون در کربلا از دنیا رفت و او را در کربلا در خانه اش به خاک سپردند.