چیزی در حدود 1458 کیلومتر خط مرزی بین کشور ایران و عراق وجود دارد. ایران در بین همسایگانش، طولانی‌ترین مرز را با کشور عراق دارد. استان‌های خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی بخشی از این مرز را در بر می‌گیرند.
پایانه‌های مرزی ایران و عراق
ایران و عراق دارای چندین پایانه مرزی هستند:
-
شلمچه
-
چذابه
-
مهران
-
خسروی
-
پرویزخان
-
باشماق
-
تمرچین
نکته: با توجه به سیاست‌های کاری هر دو کشور در زمان‌های مختلف ممکن است برخی مرزها باز یا بسته شوند.
مرز شلمچه
 |
|
تصویر 1- پایانه مرزی شلمچه |
شلمچه یکی از منطقه‌‌های مرزی در غرب خرمشهر و یکی از مرزهای میان ایران و عراق می‌باشد . این مرز نزدیکترین نقطه مرزی به شهر بصره در کشور عراق می‌باشد.
شلمچه از نظر موقعیت مکانی جنوبی‌ترین مرز زمینی ایران و عراق محسوب میشود. فاصله مرز شلمچه تا بصره چیزی در حدود 20 کیلومتر می‌باشد.
فاصله شلمچه تا نجف تقریباً 460 کیلومتر،
فاصله شلمچه تا کربلا 650 کیلومتر،
فاصله شلمچه تا بغداد تقریباً 650 الی 700 کیلومتر،
فاصله شلمچه تا کاظمین 720 کیلومتر،
فاصله شلمچه تا سامرا 780 الی 800 کیلومتر می‌باشد.
مرز چذابه (چزابه)
چذابه در 17 کیلومتری شمال غربی شهر بستان و در ۱۱۰ کیلومتری شمال غرب اهواز واقع شده است.
فاصله پایانه مرزی چزابه تا شهر نجف 382 کیلومتر،
چزابه تا شهر کربلا 460 کیلومتر ،
چزابه تا شهر کاظمین 570 کیلومتر،
چزابه تا شهر سامرا 682 کیلومتر می‌باشد.
مرز مهران
مهران شهری در استان ایلام است. این شهر در فاصله ۸۵ کیلومتری جنوب غربی شهر ایلام واقع شده است.
مسیرهای رسیدن به شهر مهران:
-
کرمانشاه، اسلام‌آباد، ایوان، ایلام، مهران
-
کرمانشاه، حمیل، سرابله، ایلام، مهران
-
خرم‌آباد، کوهدشت، سرابله، ایلام، مهران
-
خرم‌آباد، دره شهر، بدره، ایلام، مهران
-
خوزستان، اندیمشک، دهلران، مهران
-
ایلام، ملکشاهی، مهران
مرز مهران یکی از پرترددترین مرزهای رسمی ایران است که نزدیکی آن به شهرهای مذهبی عراق این مرز را به یکی از مهم‌ترین مرزهای رفت و آمد زائران و صدور کالا به کشور عراق تبدیل کرده است. مرز مهران علاوه بر روزهای اربعین در تمامی سال شاهد بیشترین تردد زائران به عتبات عالیات است و همین عامل باعث شده امروز این مرز به‌عنوان مهم‌ترین مرز زمینی کشور به عراق نیز شناخته شود.
فاصله مهران تا کوت 82 کیلومتر،
مهران تا بغداد 255 کلیومتر،
مهران تا نجف 303 کیلومتر،
مهران تا کربلا 279 کلیومتر،
مهران تاکاظمین 283 کیلومتر،
مهران تا سامرا 444 کیلومتر می‌باشد یکی از نکات قابل توجه در خصوص مرز مهران امنیت مسیرهای این مرز تا شهرهای زیارتی عراق است.
مرز خسروی
کرمانشاه دارای دو مرز رسمی خسروی و پرویزخان و مرز نیمه رسمی سومار با کشور عراق است. مرز خسروی شمالی‌ترین مرز و قدیمی‌ترین مرز اعزام زائران به عراق می‌باشد، به همین دلیل دارای امکانات بیشتری نسبت به سایر پایانه‌های مرزی عراق است.
مرز خسروی واقع در شهرستان قصرشیرین و یکی از پایانه‌های مرزی بین ایران و عراق می‌باشد و سبب برقراری ارتباط بین بخش عربی عراق با ایران شده‌است. شهرستان قصرشیرین با داشتن ۱۸۶ کیلومتر مرز مشترک با عراق دارای دو مرز رسمی پرویزخان و خسروی می‌باشد که مرز رسمی پرویزخان با اقلیم کردستان عراق و مرز خسروی با حوزه عربی کشور عراق هم‌مرز است. مرز خسروی نزدیکترین نقطه از کشورمان به بغداد، کربلا، کاظمین و سامرا است.
فاصله مرز خسروی تا بغداد پایتخت عراق 190 کیلومتر،
خسروی تا نجف 380 کیلومتر،
خسروی تا کربلا 315 کیلومتر ،
خسروی تا کاظمین 203 کیلومتر
و خسروی تا سامرا نیز 326 کیلومتر می‌باشد.
مرز پرویزخان
 |
|
تصویر 2- پایانه مرزی پروزخان |
مرز پرویزخان یکی از مرزهای غربی ایران است که در شهرستان قصر شیرین در استان کرمانشاه واقع شده‌است و ارتباط ایران را با اقلیم کردستان عراق مقدور می‌سازد. بازارچه مرزی پرویز خان یکی از قطب‌های اقتصادی کشور است. پرویزخان یکی از مرزهای مشترک با عراق و بازارچه‌های پررونق و بین‌المللی ایران در شهرستان قصرشیرین استان کرمانشاه است. مرز پرویزخان هم مرز با بخش کُردنشین کشور عراق و از گذشته‌های دور محل داد و ستد ایرانیان و عراقی‌ها بوده است. شهرستان مرزی قصرشیرین در غرب کرمانشاه دارای 186 کیلومتر مرز مشترک با عراق است که در امتداد این مرز، 2 معبر رسمی پرویزخان و خسروی قرار دارد که مبادلات اقتصادی، تجاری و صادرات کالا به اقلیم کردستان و حکومت مرکزی عراق از این 2 مرز انجام می شود.
مرز باشماق
 |
|
تصویر 3- مرز باشماق |
باشماق یکی از روستاهای شهرستان مریوان در استان کردستان ایران است. مرز زمینی تمرچین در پیرانشهر و مرز باشماق در مریوان از مرزهای نزدیک به استان سلیمانیه در بخش کردستان عراق می‌باشد.
مرز تمرچین
 |
|
تصویر 4- مرز تمرچین |
پایانه تجاری مرزی تمرچین درپیرانشهر به عنوان یکی از ظرفیت‌های ترانزیتی غرب کشور برای اتصال به کشورهای همسایه محسوب میشود، بازارچه مرزی تمرچین در مجاورت با گمرک حاجی عمران عراق قرار گرفته است. بازارچه مرزی تمرچین در نقطه مشترک مرزی بین ایران و عراق در محل روستای تمرچین واقع شده که به دلیل حساسیت جغرافیایی و اقتصادی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
